Emerytura rolnicza — ile wynosi i kto ma do niej prawo?

Większość z nas wie, jak wygląda sytuacja w przypadku przejścia na emeryturę w momencie, kiedy pracujemy na umowę o pracę. Nieco inaczej sytuacja wygląda w przypadku osób, które prowadzą gospodarstwo rolne. Czym jest emerytura rolnicza? Kto może ją otrzymać i jakie zmiany szykują się w polskim prawie? Może już niedługo rolnicy nie będą musieli pozbywać się ziemi, żeby otrzymać emeryturę.

Co to jest emerytura rolnicza?

Prowadzenie gospodarstwa to opieka nad zwierzętami, a także uprawa roślin to całkiem inny rodzaj pracy niż praca w biurze, czy przy obsłudze klienta. Rolnicy prowadzą tak zwaną działalność rolniczą, która jest działalnością w zakresie produkcji różnego rodzaju roślin, czyli zarówno warzyw, jak i owoców. Dodatkowo zalicza się do niej produkcję zwierząt, produkcję ogrodniczą, pszczelarską i rybną. Działalność rolnicza jest prowadzona w gospodarstwie rolnym.

Emerytura rolnicza jest przeznaczona tylko dla osób, które były ubezpieczone w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Jednak to nie jest jedyny warunek. Oczywiście o otrzymanie emerytury rolniczej mogą się starać jedynie osoby, które osiągnęły wiek emerytalny. Od 1 października 2017 roku wiek emerytalny wynosi:

• 60 lat w przypadku kobiet
• 65 lat w przypadku mężczyzn.

Dodatkowo rolnik lub rolniczka musieli płacić ubezpieczenie emerytalno-rentowe do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego przez przynajmniej 25 lat. Sam okres podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu to okres ubezpieczenia społecznego rolników począwszy od 1 stycznia 1991 roku.

Emerytura rolnicza a zakończenie działalności rolniczej

Istnieją jeszcze inne przepisy, które umożliwiają otrzymanie emerytury rolniczej. Ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników umożliwia przyznanie emerytury, a także renty osobie, która do dnia 31 grudnia 2017 roku spełnia trzy warunki:

1. W przypadku kobiet osiągnęła wiek 55 lat. Natomiast w przypadku mężczyzn osiągnęła wiek 60 lat.
2. Osoba podlegała ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego przez okres co najmniej 30 lat.
3. Osobie, która zaprzestała prowadzenia działalności rolniczej.

Do okresów podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu, od których zależy prawo do emerytury rolniczej, zalicza się okresy:

• Podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników indywidualnych i członków ich rodzin w latach 1983-1990.
• Prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16. roku życia, przed dniem 1 stycznia 1983 roku.
• Od których zależy prawo do emerytury zgodnie z przepisami emerytalnymi. Przepisy emerytalne to przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 53 z późn. zm.).

Dla wielu rolników prawo to nie jest satysfakcjonujące. Nie wszyscy chcą zamknąć swoją działalność, zwłaszcza jeżeli nadal dysponują sporym gospodarstwem rolniczym, którego nie chcą przekazywać w inne ręce. Do tej pory przepis ten uniemożliwia przejście na emeryturę około 18 tys. polskich rolników. Aktualnie ustawa zmusza wielu właścicieli gospodarstw do sprzedaży ziemi, wydzierżawienia jej lub podarowania. W tym roku ma się to zmienić. Dowiedz się, co szykuje nowa ustawa w dalszej części artykułu.

Emerytura rolnicza bez sprzedaży gospodarstwa

Polski Ład, który wszedł w życie na początku 2022 roku, ma przynieść zmiany dla rolników. Praca nad projektem ustawy dotyczącej emerytury rolniczej została zakończona. Był to jeden z celów większości rolników. Do tej pory rolnik, który spełnił wyżej wymienione warunki, jeżeli nie zdecydował się na zakończenie działalności, nie mógł otrzymać pełnej kwoty emerytury. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi chce, żeby nowe przepisy weszły w życie w drugim kwartale tego roku.

Szef resortu rolnictwa uważa, że już od mniej więcej lipca rolnicy, którzy osiągnęli wiek emerytalny, będą mogli pobierać całość emerytury. Jednocześnie nie będą zmuszeni do zakończenia pracy na roli, a także będą mogli zachować swoje gospodarstwo. Jest to bardzo dobra informacja dla wielu osób pracujących w tym sektorze gospodarki. Jednak, ile wynosi pełna emerytura rolnicza i jak się ją liczy? O tym przeczytamy poniżej:

Ile wynosi emerytura rolnicza?

Zarówno emerytura, jak i renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy składa się z części stałej oraz części uzupełniającej. Obie te części stanowią całość wypłacanej emerytury lub renty. Zgodnie z tekstem ustawy w skład tych części wchodzą:

Część składowa emerytury rolniczej

Ustala się ją, przyjmując 1% emerytury podstawowej, za każdy rok podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu. Zarówno emerytury, jak i renty rolnicze zostały zwaloryzowane. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego 1 marca 2022 roku ogłosiła, że część składowa wzrosła aż o 7%, więc aktualnie wynosi 1.084 zł 58 gr. Do liczby wszystkich tych lat wlicza się:

• Podleganie ubezpieczeniu społecznemu rolników w okresie od dnia 1 stycznia 1983 roku do dnia 31 grudnia 1990 roku – po 1% emerytury podstawowej za każdy rok (więcej niż 1% w przypadku opłacenia rocznej składki wyższej niż 120% przeciętnej emerytury podstawowej w danym roku).
• Prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie w okresie od dnia 1 lipca 1977 roku do dnia 31 grudnia 1982 roku, za który była opłacana składka na Fundusz Emerytalny Rolników – po 1% emerytury podstawowej za każdy rok.
• Prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w nim – bez podlegania innemu ubezpieczeniu społecznemu – po ukończeniu 16 roku życia, przypadających przed dniem 1 lipca 1977 roku, jednak nie wcześniej niż 25 lat przed spełnieniem warunków nabycia prawa do emerytury rolniczej lub renty rolniczej – po 0,5% emerytury podstawowej za każdy rok (praktycznie ten przepis jest martwy od 1 lipca 2002 roku).
• Podlegania innemu ubezpieczeniu (o ile z tego tytułu ubezpieczonemu nie przyznano emerytury lub renty na podstawie odrębnych przepisów), które przelicza się w wymiarze półtorakrotnym.

Część uzupełniająca emerytury rolniczej

Ta część wynosi 95% emerytury podstawowej w momencie, kiedy do ustalenia części stałej liczba lat jest mniejsza od 20. Część uzupełniająca nie może wynosić mniej niż 85% emerytury podstawowej, a suma części składkowej i części uzupełniającej nie może być niższa od emerytury podstawowej.

Emerytura rolnicza nie taka straszna

O przyznanie emerytury lub renty rolniczej mogą się starać tylko osoby, które prowadziły działalność rolniczą i były ubezpieczone w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Dodatkowo konieczne jest uzyskanie wieku emerytalnego. Aktualnie w celu uzyskania pełnej emerytury konieczne jest zamknięcie działalności, a także pozbycie się gospodarstwa rolnego.

Prace nad ustawą, która zmieni przepisy dotyczące otrzymywania emerytury rolniczej, zostały zakończone. Wejście nowych przepisów w życie ma nastąpić mniej więcej w drugiej połowie tego roku.

Emerytura rolnicza składa się z dwóch części, a dokładniej części stałej i części uzupełniającej, które obliczane są na podstawie ilość przepracowanych przez rolnika lat. Sytuacja rolników wygląda nieco inaczej niż osób zatrudnionych na umowę o pracę w wielu miejscach. Wydaje się, że postulaty osób posiadających gospodarstwo rolne zostały wysłuchane i już niedługo rolnicy będą mogli liczyć na inne przepisy dotyczące ich emerytur.