Dla osób planujących długoterminową inwestycję w daną spółkę kapitałową pojęcie dywidendy bardzo często jest kluczowe. W końcu to właśnie ona przynosi zyski akcjonariuszom i wspólnikom spółek, czyli stanowi największą korzyść z posiadania akcji danego przedsiębiorstwa. Czym zatem jest dywidenda? Kiedy i w jaki sposób jest wypłacana? Jak ją obliczyć? Na te pytania, odpowiedzi zostaną przedstawione poniżej:
Dywidenda – co to takiego?
Dywidenda to nic innego, jak część zysku netto spółki kapitałowej, którą wypłaca się wspólnikom lub posiadaczom jej akcji jako wynagrodzenie za udzielenie kapitału. Termin ten pochodzi od łacińskiego słowa „dividendum” oznaczającego „rzecz do podziału”. Wysokość dywidendy ustalana jest zgodnie z uchwałą zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia akcjonariuszy danej spółki. Prawo do jej otrzymania posiadają proporcjonalnie wszyscy wspólnicy lub akcjonariusze, którzy posiadają akcje lub udziały spółki w dniu, w którym ustalono prawo do jej wypłaty.
Inwestorzy często podejmują decyzję o długoterminowym ulokowaniu swojego kapitału w dane przedsiębiorstwo właśnie ze względu na dywidendę. Skupując akcje danej spółki, inwestor może dzięki nim zarobić nie tylko na ich wzroście, ale również na wypracowanym przez spółkę zysku. Perspektywa osiągania stałego, pasywnego dochodu bywa dla nich bardzo kusząca.
Stopa dywidendy
W zależności od tego ile wynosi wysokość dywidendy, inwestycja w daną spółkę może się opłacać lub niekoniecznie. Im wyższa stopa dywidendy, a więc stosunek dywidendy na pojedynczą akcję do ceny rynkowej akcji, tym wyższy procentowy dochód z zainwestowanego kapitału, a więc wyższa rentowność inwestycji. W Polsce wypłata dywidendy obarczona jest dodatkowo podatkiem od zysków kapitałowych, zwanym potocznie „podatkiem Belki”. Jego wysokość to 19%.
Formy dywidendy
Warto wiedzieć, iż spółki mogą wypłacać dywidendy pod różną postacią. Najczęściej przyjmuje ona oczywiście formę gotówkową. Spółka może zadecydować jednak o wypłacie dywidend także w formie dodatkowych akcji, chociaż w praktyce zdarza się to znacznie rzadziej.
Wypłata dywidendy
Wypłata dywidendy nie ma wpływu na wartość firmy, jednak obniża wartości kapitału własnego przedsiębiorstwa o wypłaconą wartość dywidendy. W efekcie, dla spółki notowanej na dowolnej giełdzie papierów wartościowych, cena akcji spada o wartość 
wypłacanej dywidendy w dniu w którym następuje przydzielenie praw do dywidendy.
Zazwyczaj dywidendę wypłaca się z zysku netto firmy osiągniętego w ostatnim roku obrotowym, lecz w praktyce może to mieć miejsce także, gdy poniosła ona stratę. Jak to możliwe? Dzieje się to, gdy dywidenda zostaje wypłacona z zysków z lat poprzednich lub z kapitału zapasowego.
Jak często i w jaki sposób wypłacana jest dywidenda?
Dywidendę mogą wypłacać wyłącznie spółki kapitałowe, czyli spółka akcyjna lub spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. W tym celu posługują się one regulacjami prawnymi zawartymi w Kodeksie Spółek Handlowych i statutem spółki, w którym szczegółowo opisane zostały zasady regulowania dywidendy. Warto wspomnieć, że statut spółki może w sposób odmienny w stosunku do kodeksu regulować szczegółowe zasady wypłaty dywidendy, takie jak sposób podziału zysku czy sposób określenia dnia wypłaty dywidendy.
Kiedy wypłacana jest dywidenda?
W większości przypadków dywidenda wypłacana jest raz do roku. Takie działanie nie jest jednak obligatoryjne. Spółka ma prawo wypłacać zyski częściej – zdarzają się więc spółki wypłacające dywidendę co pół roku lub co kwartał. Bardzo ważnym jest, aby nie mylić dnia dywidendy z dniem wypłaty dywidendy, ponieważ jest między nimi istotna różnica. Dzień dywidendy to dzień, w którym ustalone zostało prawo do jej otrzymania. Natomiast dzień wypłaty dywidendy to dzień, w którym spółka wypłaca pieniądze wspólnikom lub akcjonariuszom.
Wysokość dywidendy
W tym miejscu warto wspomnieć, że spółka może nie wypłacić dywidendy nawet jeśli w poprzednim roku obrotowym osiągnęła zysk. Może tak być jeśli planowane są jakieś inwestycje, skup akcji własnych czy choćby zatrudnienie nowych pracowników. Zatrzymanie części zysku w spółce to także pewien rodzaj zabezpieczenia. Z tego powodu może też zdarzyć się tak, że wypłacona rok do roku dywidenda będzie niższa – może więc wynieść choćby 30% zysku netto w stosunku do 50% zysku rok wcześniej.
O wysokości dywidendy i terminie jej wypłaty decyduje walne zgromadzenie akcjonariuszy w przypadku spółki akcyjnej lub zgromadzenie wspólników w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Warunkami wypłaty dywidendy w spółkach kapitałowych są:
- Zakończenie roku obrotowego (Kodeks Spółek Handlowych dopuszcza jednak wypłaty akcjonariuszom lub udziałowcom zaliczek na poczet przewidywanej dywidendy)
- Sporządzenie sprawozdania finansowego, a w jednostkach zobowiązanych do badania sprawozdania również jego zbadanie przez biegłego rewidenta, przy czym opinia biegłego rewidenta musi być co najmniej „bez zastrzeżeń” lub „z zastrzeżeniami”
- Zatwierdzenie sprawozdania finansowego przez walne zgromadzenie akcjonariuszy (lub zgromadzenie wspólników)
- Podjęcie decyzji o podziale zysku i wypłacie dywidendy
Jak obliczyć dywidendę?
Niezbędne dane
Wiemy już co to jest dywidenda oraz jak i kiedy jest wypłacana, przejdźmy więc do kwestii obliczania jej wartości na jedną akcję. Biorąc pod uwagę, że dywidenda stanowi część zysku netto spółki kapitałowej, do jej obliczenia konieczna jest wiedza o tym, ile zysku netto spółka zdołała osiągnąć w zeszłym roku obrotowym.
Warto przy tym zdawać sobie sprawę, że spółki stosunkowo rzadko przeznaczają cały swój zysk na wypłatę dywidendy. Zatem, aby obliczyć wartość dywidendy, trzeba dowiedzieć się, jaką część zysku spółka przeznaczy dla akcjonariuszy. Procent zysku, jaki spółka będzie wypłacała w danym roku, określa walne zgromadzenie akcjonariuszy (spółka akcyjna) lub zgromadzenie wspólników (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością), mając na uwadze takie kwestie jak horyzont spółki na najbliższe miesiące czy plany inwestycyjne.
Do obliczeń niezbędne są także informacje dotyczące liczby wyemitowanych akcji znajdujących się w obrocie. Wszystkie wyżej wymienione niezbędne informacje na temat sytuacji finansowej spółki możemy znaleźć w jej sprawozdaniu finansowym. Mając te dane wystarczy już tylko podzielić zysk przeznaczony na dywidendę przez liczbę wyemitowanych akcji. Poniżej przedstawione są dwa przykłady takiego obliczenia:
Przykład obliczenia dywidendy
W 2019 roku niemiecka spółka TUI AG wygenerowała 893 miliony euro zysku netto. Łączna liczba akcji spółki wynosi z kolei dokładnie 1 099 393 634. Walne zgromadzenie akcjonariuszy zdecydowało o przeznaczeniu 66,6%na dywidendę. Oznacza to, że na dywidendę zostanie przeznaczona kwota wynosząca niecałe 595 milionów euro. Dzieląc tę sumę przez liczbę akcji otrzymujemy wartość dywidendy. Wynika z tego, że dywidenda TUI AG za 2019 roku wyniosła 0,54 euro na akcję.
Rekordowe dywidendy 2021 na GPW
Najwyższa stopa dywidendy
Wyjątkowo dużą dywidendę z zysku za 2020 roku wypłaciła spółka OPTeam. Firma już w grudniu podzieliła się z akcjonariuszami zaliczką na poczet dywidendy wynoszącą aż 14,98 PLN, czyli niewiele mniej niż wynosił jej obecny kurs. 7 kwietnia bieżącego roku zarząd podał pełną rekomendację dywidendy. Do już wypłaconych 14,98 PLN, dorzucił kolejne 12 złotych na akcję. Tym samym stopa dywidendy – uwzględniając tylko tę drugą część wypłaty – wyniosła aż 44%. Dywidenda została wypłacona akcjonariuszom 27 kwietnia.
Najwyższa kwota przeznaczona na dywidendę
Natomiast jeśli chodzi o łączną kwotę wypłaconej dywidendy w 2021 roku, to niekwestionowanym rekordzistą jest spółka Powszechny Zakład Ubezpieczeń SA. Otóż zarząd PZU zarekomendował do podziału cały zysk oraz całą kwotę z kapitału zapasowego na dywidendę, zakładowy fundusz świadczeń socjalnych oraz kapitał zapasowy. Zysk netto z 2020 roku w kwocie 1,9 miliarda złotych powiększony o kapitał zapasowy (2 miliardy PLN) zostanie więc przeznaczony w zdecydowanej większości na dywidendę. Dokładnie 3 miliardy złotych mają zostać przeznaczone na ten cel. 7,2 miliona złotych zostanie przeznaczone na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, a pozostałe 0,95 miliarda PLN wróci na kapitał zapasowy. Decyzja ta została zaakceptowana przez walne zgromadzenie akcjonariuszy 16 czerwca. Wynika z tego, iż dywidenda PZU wyniesie w tym roku 3,5 PLN na akcję. Dzień dywidendy to 15 września, a jej wypłata ma nastąpić 6 października.