Czasy, w których emerytura mogła kojarzyć się ze spokojnym, bezstresowym spędzaniem czasu, wypoczynkiem i podróżowaniem po świecie – jak to często ma miejsce u seniorów z Europy Zachodniej – najprawdopodobniej niestety minęły. W tej chwili rosnące w zastraszającym tempie ceny, w tym żywności, energii czy leków, sprawiły, że podstawowe wydatki błyskawicznie pochłaniają skromny domowy budżet najstarszej grupy społeczeństwa.
Nie jest żadną tajemnicą, że galopująca inflacja najmocniej uderza w emerytów. W efekcie dziś sytuacja finansowa osób powyżej 65. roku życia wygląda fatalnie na tle pozostałych kategorii wiekowych. Z tego powodu dorabianie na emeryturze coraz częściej staje się koniecznością.
Dramatyczna sytuacja emerytów 
Mimo, że waloryzacja emerytur i rent w 2022 roku była jedną z najwyższych w ostatnich latach, a budżety seniorów w ubiegłym roku powiększyła także 13. i 14. emerytura, to problemów finansowych nie brakuje. Większe świadczenia nie są w stanie zrekompensować im rekordowych podwyżek cen.
Inflacja błyskawicznie pożera emerytury
A podrożało niemal wszystko. Jak podaje Główny Urząd Statystyczny, ceny towarów i usług konsumpcyjnych w lipcu w porównaniu z analogicznym miesiącem 2021 roku wzrosły o 15,6%. Przy czym wzrost cen żywności i napojów bezalkoholowych wyniósł 15,3%.
Wzrosły także koszty utrzymania domu czy mieszkania, gdyż znacznie droższe niż rok temu są już opał (wzrost o 131,2%) i gaz (o 44,9%). A to właśnie zakupy spożywcze i rachunki za media oraz czynsz otwierają listę najważniejszych wydatków emerytów.
Seniorzy zmuszeni do maksymalnego zaciskania pasu
W konsekwencji, z badania zrealizowanego na zlecenie Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor wynika, że ponad 80% seniorów gospodaruje żywnością tak, aby nie zmarnować w ten sposób nawet złotówki. Co równie istotne, większość emerytów nie pozwala sobie na odrobinę spontaniczności i robi zakupy spożywcze wyłącznie w sposób przemyślany. Ograniczyli także wydatki na rozrywkę, nie planują również w tym roku żadnych wyjazdów.
To jednak nie wybór, a konieczność. Wiek powoduje, że coraz bardziej emerytom dają się we znaki problemy zdrowotne, a nieprzemyślane wydatki mogłyby sprawić, że nie wystarczyłoby na wizytę u lekarza, rehabilitację czy leki. Dane GUS pokazują bowiem, że względem lipca ubiegłego roku mocno podrożało również niemal wszystko, co jest związane z szeroko pojętą ochroną zdrowia, a w szczególności usługi lekarskie, usługi szpitalne i sanatoryjne oraz urządzenia i sprzęt terapeutyczny.
Te podwyżki są wyjątkowo dotkliwe dla najstarszej grupy wiekowej. Zaraz po opłaceniu rachunków i zakupie żywności, to właśnie wydatki na leki najbardziej obciążają ich finansowo. Kolejnymi – po żywności oraz rachunkach i lekach – najważniejszymi wydatkami są paliwo i bilety komunikacji miejskiej, a dane GUS wskazują, że i tutaj mamy znaczne podwyżki względem roku ubiegłego. Ceny paliwa do prywatnych środków transportu zanotowały wzrost o niemal 37%, a usług transportowych ponad 20%.
Emeryci muszą dorabiać 
W konsekwencji, emerytura pobierana z ZUS-u coraz częściej nie jest w stanie pokryć nawet podstawowych wydatków seniorów. W konsekwencji, realia gospodarcze niejako ich dziś zmuszają do podjęcia dodatkowej pracy.
W jakich branżach osoby na emeryturze najczęściej podejmują pracę? Najczęstsze stanowiska, na których zatrudnieni są seniorzy, to:
- Kasjer
- Opiekun dla dziecka
- Stróż
- Ulotkarz
- Złota rączka
- Korepetytor
- Pracownik pomocy społecznej.
Więcej na ten temat można przeczytać tutaj.
Limity i ograniczenia
Choć osoba pobierająca z ZUS-u emeryturę czy rentę oczywiście może osiągać dodatkowe dochody, to w wielu przypadkach istnieją pewne ograniczenia. Ważne jest wtedy, aby zarobki mieściły się w odpowiednich granicach. W efekcie, niektórzy emeryci muszą sprawdzać, czy ich zarobki nie spowodują zmniejszenia lub zawieszenia wypłaty świadczenia.
Co bardzo ważne, limity dotyczą tylko osób, które nie osiągnęły jeszcze powszechnego wieku emerytalnego. Emeryt, który już osiągnął powszechny wiek emerytalny, czyli 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn, może dorabiać bez żadnych limitów i nie martwić się tym, że ZUS zawiesi lub zmniejszy kwotę wypłacanych mu świadczeń. Jak natomiast jest w pozostałych przypadkach?
Otóż, zgodnie z ustawą z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wysokość przysługującej emerytury lub renty może ulec zmniejszeniu lub prawo do tych świadczeń zawieszeniu w przypadku osiągania przez świadczeniobiorcę przychodu wpływającego na uprawnienia emerytalno-rentowe powyżej określonej kwoty progowej. 
Zmniejszenie i zawieszenie emerytury – limity od września
Świadczenie ulega zmniejszeniu w razie osiągania przychodu brutto w kwocie przekraczającej 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
Natomiast w razie osiągania przychodu brutto w kwocie wyższej niż 130% wyżej wymienionego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba, ulega zawieszeniu.
W praktyce, od 1 września 2022 roku wspomniany limit zmieni się i będzie niższy niż w poprzednim kwartale. Konkretnie rzecz biorąc zarobki do 4309,40 PLN brutto miesięcznie we wrześniu, październiku i listopadzie 2022 roku nie wpłyną na zmniejszenie emerytury bądź renty. Natomiast przychody powyżej 8003,02 PLN brutto miesięcznie w tym kwartale będą oznaczać całkowite zawieszenie emerytury oraz renty.
Co ważne, Zakład Ubezpieczeń Społecznych może maksymalnie zmniejszyć wypłacane świadczenie emerytalne o:
- 691,94 PLN w przypadku osób pobierających wcześniejszą emeryturę albo rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy
- 518,99 PLN w przypadku osób pobierających rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy
- 588,19 PLN w przypadku osoby pobierającej rentę rodzinną, będącej jedyną osobą, która jest do niej uprawniona.
Kiedy nie obowiązuje limit zarobkowy?
Do swojego świadczenia mogą dorabiać bez ograniczeń osoby, które:
- Otrzymują emeryturę i osiągnęły powszechny wiek emerytalny, czyli mają więcej niż 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn. Wyjątek od tej zasady stanowią emeryci, którym ZUS podwyższył wyliczoną emeryturę do kwoty świadczenia minimalnego, czyli do 1338,44 PLN brutto. Wówczas, jeżeli przychód z tytułu pracy przekroczy wysokość kwoty podwyższenia do minimalnej emerytury, to będzie ona wypłacana w niższej kwocie, czyli bez dopłaty do minimum
- Pobierają rentę dla inwalidów wojennych albo inwalidów wojskowych, których niezdolność do pracy związana jest ze służbą wojskową
- Dostają rentę rodzinną, która przysługuje po osobie uprawnionej do renty dla inwalidów wojennych lub rentę rodzinną po żołnierzu, którego śmierć ma związek ze służbą wojskową
- Pobierają rentę rodzinną, której kwota jest wyższa od emerytury z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego.
