W Polsce zdecydowanie najczęściej buduje się domy murowane składające się z dwóch głównych warstw: ściany konstrukcyjnej i termoizolacji. Konstrukcja odpowiada za przenoszenie obciążeń, a termoizolacja odpowiada na ograniczenie przenikania ciepła przez ścianę.
Zupełnie inne rozwiązania stosuje się w przypadku domów szkieletowych. Opinie na ich temat są bardzo zróżnicowane i nierzadko sprzeczne. Jedni zachwalają tę technologię jako ekologiczną i energooszczędną, inni przekonują, że tego typu budynek wcale nie jest lepszy od standardowego domu murowanego i nie sprawdzi się w polskim klimacie.
Czy tego typu obawy są zasadne, skoro domy szkieletowe stanowią około 90% wszystkich budynków mieszkalnych w Ameryce Północnej? Czy może jednak w rzeczywistości jest to rozwiązanie niemalże pozbawione wad, które warto wziąć pod uwagę planując budowę domu? Na te pytania odpowiedzi zostaną udzielone poniżej, czas wreszcie rozwiać wszelkie wątpliwości dotyczące domów szkieletowych. Zacznijmy od wyjaśnienia na czym ta technologia polega:
Domy szkieletowe – co to?
Konstrukcja
Choć nazwa tego rodzaju budynku może niektórym kojarzyć się z domem strachów w parku rozrywki, to jednak wszelkie obawy tego typu są zbędne. Określenie dom szkieletowy 
pochodzi bowiem od drewnianego szkieletu, który stanowi podstawę konstrukcji. Ów szkielet jest następnie wypełniany izolacją termiczną – w tej roli stosuje się wełnę mineralną, folię paroizolacyjną i membranę wiatroizolacyjną; oraz materiałem usztywniającym (takim jak choćby płyty OSB).
Elewacja domu szkieletowego może być wykonana w całości z drewna – lecz wcale nie musi. Alternatywnym rozwiązaniem jest otynkowanie ścian zewnętrznych i pomalowanie ich na wybrany kolor, dzięki czemu dom nie będzie różnił się od budowli murowanych. Na taką opcję możemy zdecydować się wówczas, gdy chcemy wybudować dom szybciej, a równocześnie zależy nam na tym, by był spójny z architekturą dominującą w danej okolicy.
Sucha budowa
W przebiegu budowy domu szkieletowego pojawia się tylko jeden etap mokry. Mianowicie jest nim przygotowanie płyty fundamentowej. W niej osadza się metalowe kotwy, do których mocowana jest cała konstrukcja. Reszta budowy to prace suche, więc dom można stawiać niezależnie od warunków atmosferycznych i pory roku. Ważne jest jednak, aby zadbać o najwyższej jakości materiały oraz fachowców, którzy w odpowiedniej kolejności i z należytą starannością będą realizować poszczególne etapy budowy. Dokładne wykonanie połączeń i ocieplenia, a także prawidłowe położenie instalacji, to warunki niezbędne, aby dom szkieletowy funkcjonował prawidłowo.
Etapy budowy domu szkieletowego
Typowy początek
Pierwsze kroki są podobne jak przy tradycyjnej budowie. Mowa więc o dopełnieniu formalności urzędowych, uzyskaniu odpowiednich pozwoleń i przyłączy, sporządzeniu projektu domu i przygotowaniu płyty fundamentowej. Dalsze etapy są już bardziej specyficzne.
Montaż konstrukcji
W fundamencie umieszcza się kotwy, na których buduje się szkielet ścian zewnętrznych, od razu uwzględniając w nim otwory okienne i drzwiowe. Deski szkieletu mocuje się przy pomocy gwoździ i wkrętów. Następnie powstają konstrukcje ścian wewnętrznych, stropów i dachu, a gdy i one są gotowe, wykonuje się poszycia. Przy montażu poszczególnych warstw istotna jest kolejność prac, która gwarantuje prawidłową izolację całego domu.
Ściany, dach, izolacja
Najpierw układa się poszycie zewnętrzne ścian i połaci dachu oraz zabezpiecza dom przed wiatrem i opadami warstwą izolacji i papy. Po zakończeniu tego etapu mamy dom w stanie surowym otwartym. W kolejnych krokach wykonuje się obróbki blacharskie na dachu (w tym rynny i kominy), parapety, schody i pozostałe prace wykończeniowe na zewnątrz oraz montuje drzwi i okna, w ten sposób zamykając stan surowy.
Dołączanie instalacji i pokrycie ścian folią
Przed wykończeniem ścian od wewnątrz w stelażu układane są wszystkie instalacje. Nie ma więc tu miejsca na nieszczelności czy wadliwe połączenia. Gdy instalacje są gotowe, szkielet ścian i stropów wypełniany jest szczelnie wełną. Ostatnim etapem jest pokrycie ścian specjalną folią, która zabezpiecza termoizolację przed parą wodną powstającą wewnątrz budynku, a następnie wyłożenie ścian płytami gipsowo- kartonowymi i prace wykończeniowe.
Zalety domu szkieletowego
Czas budowy
Dom murowany buduje się średnio 2 lata. Wybudowanie domu w technologii szkieletowej zajmuje natomiast zaledwie kwartał. Co więcej, praktycznie nie ma prac mokrych, nie ma przerw technologicznych, więc postęp prac zależy głównie od doświadczenia i sprawności ekipy montażowej.
Cena
Porównując budynek o takim samym metrażu i parametrach, postawienie domu szkieletowego jest nawet o 30% tańsze niż domu murowanego. Między innymi ze względu na to, że trwa ono krócej, więc nie generuje kosztów, które powstają podczas tradycyjnej budowy oraz dzięki temu, że wykonuje go jedna ekipa budowlana, zamiast kilku odpowiedzialnych za poszczególne etapy.
Energooszczędność
Domy szkieletowe nie tylko są tańsze w budowie, ale również od początku pozwalają na oszczędzanie energii. Nie ma w nich mostków cieplnych, a ściany i dach są dokładnie zaizolowane, więc chronią wnętrze przed wpływem warunków atmosferycznych.
Mikroklimat
W domach szkieletowych głównym budulcem jest drewno, a do ocieplenia stosuje się wełnę mineralną, tynk organiczny oraz płyty gipsowo-kartonowe. Nie ma styropianu czy tworzyw sztucznych. Drewno ma zdolność regulowania poziomu wilgotności, a to daje duży komfort mieszkańcom. Odpowiednie ułożenie warstw ścian sprawia, że mimo dużej szczelności para wodna się nie zbiera. Nie ma więc obaw o pleśń, grzyb na ścianie czy zaduch.
Łatwość rozbudowy
W przypadku domów szkieletowych rozbudowa jest dużo łatwiejsza niż przy domach murowanych. Wystarczy dostawić nowy stelaż, a następnie obudować go. Warunkiem jest jednak fachowe przygotowanie projektu i profesjonalne jego wykonanie, aby zachować stabilność konstrukcji i szczelność izolacji.
Wady domów szkieletowych
Konkretne wymagania i plan
Po pierwsze, domu szkieletowego nie da się wybudować metodą gospodarczą. Do sukcesu potrzebny jest doświadczony architekt, który opracuje projekt dopasowany do technologii; oraz wykonawca, który zadba o niezbędne szczegóły podczas montażu. Dlaczego wymagania są tak szczegółowe? Ponieważ w przypadku budowy domów szkieletowych to detale odgrywają główną rolę – od odpowiedniej liczby gwoździ i wkrętów zaczynając, przez kierunek ułożenia folii, po kolejność wykonywania prac budowlanych. Próba zaoszczędzenia na tych etapach może być bardzo kosztowna w przyszłości.
Trudność ze zdobyciem materiałów i brak jednolitych wymiarów
Drugą wadą tej technologii jest brak odpowiednich materiałów i jednolitych wymiarów poszczególnych elementów. Przy założeniu, że drewniane belki nośne muszą być w konkretnych rozstawach, może to powodować straty materiałowe i dodatkową pracę. Także odpowiedniej jakości drewno nie jest bardzo popularne w naszym kraju i należy do drogich. W związku z tym część firm wykonawczych sprowadza je z zagranicy.
Deficyt sprawdzonych ekip budujących domy szkieletowe
Po trzecie, skoro technologia domów szkieletowych niestety nie jest w Polsce jeszcze bardzo rozpowszechniona, to nie ma obecnie wielu sprawdzonych specjalistycznych ekip. Tymczasem każda fuszerka, nawet sprytnie zamaskowana, bardzo szybko wyjdzie na jaw, a z czasem może zaważyć na funkcjonalności całego domu. Lepiej więc nie zdawać się na zwykłą firmę budowlaną. Fachowcom, którzy jedynie “gdzieś tam, kiedyś” mieli do czynienia z domami szkieletowymi, także lepiej od razu podziękować. W tym przypadku potrzebujemy doświadczonego wykonawcy, który może pochwalić się konkretnym portfolio i przedstawić nam referencje od zadowolonych klientów. To niestety może się z kolei wiązać z wydłużonym czasem oczekiwania na budowę.
Czy dom szkieletowy może się spalić?
Domy szkieletowe nie tylko nie są łatwopalne, ale można się wręcz pokusić o stwierdzenie, że same w sobie są niepalne. Drewno, z którego się je buduje, jest specjalnie impregnowane, gładkie, czterostronnie strugane, a krawędzie desek są frezowane, co sprawia, że ogień się po nich ślizga. Poza tym jest ono od wewnątrz pokryte płytą gipsowo-kartonową, która jest wykorzystywana jako materiał do ochrony przeciwpożarowej, natomiast od zewnątrz ścianę pokrywa wełna mineralna, która jest praktycznie niepalna.
Ryzyko zapłonu ze strony uszkodzonej instalacji elektrycznej minimalizuje: po pierwsze, jej podwójna izolacja; a po drugie, szczelne wypełnienie szkieletu, w którym znajduje się wełna. Wełna ma właściwości ogniochronne oraz ogranicza dostęp tlenu, a bez tlenu pożar jest niemożliwy.
Czy zatem domy szkieletowe stanowią godną uwagi alternatywę dla domów murowanych? 
Jak najbardziej. Domy szkieletowe są tańsze, buduje się je znacznie szybciej, a nasz nadzór nad całym procesem jest ograniczony do minimum – wszystkim zajmuje się specjalistyczna ekipa budowlana. Kiedy dołożymy do tego energooszczędność oraz komfort mieszkania, a także łatwość ewentualnej rozbudowy, nie powinniśmy mieć wątpliwości, że postawienie na dom szkieletowy absolutnie może się nam opłacić.
Warunkiem sukcesu, a następnie wieloletniej satysfakcji, jest jednak kilkakrotnie już wspominane prawidłowe wykonanie poszczególnych etapów przez sprawdzoną, doświadczoną i wyspecjalizowaną ekipę budowlaną oraz zastosowanie materiałów najwyższej jakości.
Na sam koniec, z całą pewnością można stwierdzić, iż ze względu na swoje niezaprzeczalne zalety, domy szkieletowe w przyszłości będą zyskiwać w naszym kraju na popularności. Już dziś ta technologia dominuje nie tylko w Ameryce Północnej, lecz również w Skandynawii czy Niemczech.
