Liczba niespłaconych zobowiązań, które trafiają do egzekucji komorniczej rośnie w zastraszającym tempie. Według danych Krajowej Rady Komorniczej, w 2021 roku prowadzonych było aż 7,9 miliona spraw egzekucyjnych, czyli 66% więcej niż zaledwie rok wcześniej.
Co więcej, mamy spore szanse na to, że na koniec 2022 roku ta liczba będzie jeszcze wyższa, ponieważ 15 kwietnia zniesiono obowiązujący w pandemii zakaz eksmisji, czyli zawieszone postępowania odzyskały swój bieg.
Co gorsza, nie zawsze postępowanie naszych zadłużonych krewnych pozostaje bez wpływu na nas. W praktyce wiele osób obawia się wystąpienia sytuacji, w której odziedziczy długi po rodzinie. Dobra wiadomość jest taka, że w zasadzie w każdej sytuacji istnieje możliwość wybrnięcia z tego obronną ręką, jeśli tylko mamy wystarczającą wiedzę, jak i kiedy należy to zrobić.
Jak zatem nie wpaść w taką pułapkę zadłużeniową, w której będziemy zmuszeni spłacać zobowiązania, których nie zaciągnęliśmy? Jak skutecznie ochronić swój majątek przed tego typu sytuacjami? Przekonamy się poniżej:
Kiedy dług przechodzi na rodzinę? 
Spadek
Najczęściej spotykaną sytuacją, w której długi przechodzą na rodzinę, jest przejęcie spadku wraz ze zobowiązaniami. Osoba obdarowana spadkiem może go przyjąć lub nie i to jest rozwiązanie bardzo ważne, w przypadku, kiedy osoba zmarła posiadała długi. Przyjmując spadek dostajemy go również z zaległymi zobowiązaniami finansowymi.
Jeśli majątek przejęty po zmarłym jest mniejszy niż dług, czyli wierzyciel nie dostanie pełnej kwoty ze spadku, to osobą zobowiązaną do uregulowania zaległych płatności jest spadkobierca.
Jak ochronić się przed dziedziczeniem długu?
Dziedziczenie z dobrodziejstwem inwentarza
Jeśli wybierzemy opcję dziedziczenia z dobrodziejstwem inwentarza, będziemy odpowiadać za długi spadkowe tylko do wysokości przejętego spadku.
Takie działanie w sytuacji, kiedy nie jesteśmy pewni czy lepiej spadek przyjąć czy odrzucić, pozwoli nam na uzyskanie gwarancji, że nikt nie zajmie nam majątku osobistego nawet, jeśli długi okazują się większe niż myśleliśmy.
Trzeba jednak pamiętać, że zasada ograniczonej odpowiedzialności za zadłużenie nie obejmuje nieruchomości obciążonej hipoteką. W takiej sytuacji wierzyciel może dochodzić spłaty całego długu zabezpieczonego hipoteką.
Warto jednak wiedzieć, że jeśli przyjmiemy spadek z dobrodziejstwem inwentarza, będziemy musieli dopełniać wielu formalności związanych ze spłatą zobowiązań bankowych i innych wierzycieli z majątku pozostawionego przez spadkodawcę. 
Odrzucenie spadku
Innym rozwiązaniem jest odrzucenie spadku. Zostajemy wtedy wyłączeni z dziedziczenia, a prawo do spadku (i konieczność spłaty ewentualnego zadłużenia) nabywają kolejne osoby według linii dziedziczenia ustalonej przez Kodeks Cywilny. Może on także trafić w ręce nieletniej osoby jeśli zmarłym był rodzic lub inny krewny, a prawo w danym przypadku wyznacza dziecko na spadkobiercę.
W efekcie, należy pamiętać, aby nie przyjmować spadku w ciemno. Zgodnie z prawem, jeśli nie przyjmiemy spadku, bądź odrzucimy go w ciągu sześć miesięcy nic nam nie grozi. Nie stajemy się wtedy właścicielami majątku, ale jednocześnie chronimy się przed ewentualnym spłacaniem nie swoich długów.
Wystarczy, że w ciągu sześciu miesięcy od daty, kiedy dowiedzieliśmy się o możliwości dostania majątku, złożymy przed notariuszem lub w sądzie oświadczenie o odrzuceniu spadku.
Jak sprawdzić czy spadek jest zadłużony?
Informacji o spadku w pierwszej kolejności należy szukać w rzeczach osobistych pozostawionych przez zmarłego. Jeżeli zmarły posiadał mieszkanie, warto na podstawie aktu zgonu dowiedzieć się, czy zobowiązania w spółdzielni były regulowane na bieżąco, czy pozostawił długi i jak wysokie one są. Podobnie sprawę należy zbadać u dostawcy wody czy prądu.
Kolejnym krokiem jest sprawdzenie księgi wieczystej pozostawionej nieruchomości. Jeżeli znamy jej numer, to bez problemu znajdziemy podstawowe informacje, które są jawne. Zapisy w księgach wieczystych to także cenne źródło danych, czy wobec zmarłego postępowania nie prowadził komornik.
Ustalenie, tego, czy mamy do czynienia z zadłużonym spadkiem, nie jest niestety łatwym zadaniem. Najlepszym rozwiązaniem w sytuacji, gdy spadkobiercy nie wiedzą, co dokładnie wchodzi w skład masy spadkowej, jest złożenie wniosku w sądzie o wykonanie spisu inwentarza po zmarłym. Postępowanie może trochę potrwać, ponieważ spis wykonuje komornik na zlecenie sądu.
Dodatkowo trzeba za to zapłacić. Konieczne będzie uregulowanie opłaty za złożenie wniosku, wykonaną pracę komornika, a także powołanie biegłego sądowego, jeśli spadek dotyczy także nieruchomości. 
Taki spis pozwoli nam się rozeznać, czy w istocie czeka nas dziedziczenie długów, a jeśli tak, to czy zadłużenie jest znacznie niższe od majątku, jaki możemy przejąć w ramach spadku. Postępowanie obejmujące spis inwentarza po zmarłym, choć pociąga za sobą dodatkowe koszty, daje nam ostateczną odpowiedź na pytanie, czy opłaca się przejąć spadek po zmarłej bliskiej osobie.
Wspólne gospodarstwo domowe
Prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego z rodziną w sytuacji, kiedy jeden z domowników opóźnia się lub całkowicie zaprzestaje spłacać swoje zobowiązanie również jest zagrożone przejęciem przez komornika lub wierzyciela majątku współmieszkańców.
Może się bowiem zdarzyć, że komornik w ramach swojego działania zajmie nieruchomość lub ruchomości na poczet zaległości.
Jak się bronić przed zajęciem mienia przez komornika?
Na szczęście w celu odzyskania mienia nie trzeba spłacać długów współlokatora, wystarczy złożyć w sądzie pozew o zwolnienie spod egzekucji tych przedmiotów, wykazując, że stanowią one naszą bądź wspólną własność, a nie wyłączną własność dłużnika.
W jakiej sytuacji jeszcze możemy wpaść w spiralę zadłużeniową?
Kolejną dość niebezpieczną kwestią, gdy mowa o długach rodzinnych, jest poręczenie pożyczki. Polega ono na zabezpieczeniu spłaty zobowiązania. W takiej umowie osoba trzecia, czyli poręczyciel, jest zobowiązany oddać dług, jeśli dłużnik nie byłby w stanie z powodu złej sytuacji majątkowej lub śmierci. 
Tego rodzaju zabezpieczenie dotyczy najczęściej właśnie członków rodziny. Jako poręczyciel bierzemy na siebie odpowiedzialność, że spłacimy zobowiązanie, jeśli pożyczkodawca (najczęściej ktoś z naszej rodziny) nie będzie w stanie tego zrobić. W ten sposób narażamy więc nasz majątek – w końcu w przypadku któregoś z powyższych niefortunnych to na nas spadnie obowiązek spłacenia zobowiązania.
