Kierowcy praktycznie od zawsze narzekają na wysokie ceny paliw, jednak prawda jest taka, że tak drogo jak teraz, nie było od bardzo dawna. Ceny benzyny i oleju napędowego już od ponad roku stosunkowo powoli, ale jednak bardzo konsekwentnie rosną i już niebawem drożyzna na stacjach stanie się dla nas nową codziennością. W efekcie, na części stacji benzynowych w kraju już dziś trzeba zapłacić ponad 6 złotych za litr najtańszej benzyny Pb95. W przypadku oleju napędowego wcale nie jest lepiej. Kierowcy aut z silnikami diesla długo mogli cieszyć się niższymi cenami, jednak obecnie są one porównywalne z tymi za benzynę 95-oktanową.
Na dodatek, w tym tygodniu w Warszawie padł rekord pod względem ceny benzyny. Za litr Pb98 jedna ze stacji zażyczyła sobie we wtorek aż 6,77 PLN. A eksperci twierdzą, że to dopiero początek i niedługo kierowcy będą musieli się liczyć z faktem, że litr benzyny będzie kosztował nawet i 7 złotych.
Dlaczego paliwo jest obecnie tak drogie? Co tak naprawdę wpływa na jego cenę? Jakie są z kolei składowe każdego zakupionego litra benzyny lub oleju, których koszt się nie zmienia? Przekonamy się poniżej. Zacznijmy od zaprezentowania hurtowych cen paliwa w polskich rafineriach, zanim zostaną do nich doliczone wszelkie podatki:
Hurtowe ceny netto paliwa w polskich rafineriach
Dziś hurtowe ceny netto paliwa (bez żadnych podatków i dodatkowych opłat) w polskich rafineriach wyniosły odpowiednio:
- 3,36 PLN za litr w przypadku benzyny Pb98
- 3,10 PLN za litr w przypadku benzyny Pb95
- 3,46 PLN za litr w przypadku oleju napędowego
Dla porównania dokładnie miesiąc wcześniej ceny te były niższe o 40 groszy – w przypadku benzyny i 55 groszy – w przypadku oleju napędowego.
Notowania ropy idą w górę 
Co wpływa na tak gwałtowny wzrost tej ceny? W pierwszej kolejności Hossa na rynku ropy naftowej. W poniedziałek notowania europejskiej odmiany ropy o nazwie Brent osiągnęły wartość 84 dolarów za baryłkę, czyli około 53 centów za litr. To najwyższa cena od października 2018 roku. Obecnie kurs oscyluje w granicach 83,40 USD za baryłkę.
Jednak ceny ropy bywały już wyraźnie wyższe – ostatnio przez długi czas w latach 2011-2014, a tak wysokiej ceny paliwa na stacjach jeszcze nigdy nie ujrzeliśmy. Co więc jeszcze odpowiada za obecną cenę netto paliwa w polskich rafineriach?
Biokomponenty także drożeją
Co może zaskakiwać, istotny jest również wzrost cen biokomponentów. Z regulacji Unii Europejskiej wynika, że w benzynie musi ich być minimum 5% a w oleju napędowym – 7%. Okazuje się jednak, iż cel udziału biokomponentów w polskich paliwach na bieżący rok jest wyraźnie wyższy niż unijny – wynosi aż 8,7%. W Polsce dodatki do oleju napędowego pochodzą z rzepaku, a w benzynie – z kukurydzy. A ceny produktów żywnościowych ostatnio błyskawicznie rosną. Okazuje się, że kurs rzepaku poszedł w górę w ciągu roku z 1700 złotych za tonę do obecnych 3 tysięcy PLN za tonę. Natomiast kukurydza z 680 złotych za tonę poszła w górę do aktualnych 1025 PLN za 1000 kilogramów.
Kurs złotego wobec dolara nie stanowi problemu
Trzecim istotnym elementem ceny netto paliwa w polskich rafineriach jest kurs złotego wobec dolara. On jednak nie odpowiada za aktualnie ekstremalnie wysokie ceny. Otóż, po decyzji Rady Polityki Pieniężnej o podwyżce stóp procentowych, ustabilizował się on na poziomie poniżej 4 złotych. Aktualnie za jednego dolara zapłacimy 3,95 PLN, co oznacza że złotówka nawet się umacnia.
Wiemy już ile wynoszą hurtowe ceny netto paliwa w polskich rafineriach oraz co wpływa na ich wzrost. Na stacji za litr benzyny lub oleju napędowego na stacji benzynowej musimy zapłacić jednak zdecydowanie więcej. Jakie są zatem pozostałe składowe ceny paliwa?
Pozostałe składowe ceny paliwa na stacjach benzynowych
Podatek akcyzowy
Bardzo istotny i wysoki koszt dodatkowy stanowi akcyza. Jej stawki w 2021 roku wynoszą 1,52 złotego za litr dla benzyny oraz 1,15 PLN za litr dla oleju napędowego.
Opłata paliwowa
Na tym jednak dodatkowe opłaty oczywiście się nie kończą. Kolejny istotny koszt stanowi opłata paliwowa. Wynosi ona aktualnie 16 groszy za litr dla benzyny i aż 32 grosze za litr dla oleju napędowego. 80% wpływów z opłaty paliwowej zasila Krajowy Fundusz Drogowy, a 20% Fundusz Kolejowy.
Opłata emisyjna
Kolejną składową jest wprowadzona w 2019 roku opłata emisyjna. Wynosi ona 8 groszy za litr.
Podatek VAT
Nie wolno zapominać także o podatku VAT. Obecnie w przypadku paliwa jego wartość została ustalona na 18,6%.
Marża stacji benzynowych
Ostatnią składową jest marża operatorów stacji benzynowych. Jak nietrudno się domyślić nie ma ona stałej wartości. Szacuje się, że w tej chwili wynosi ona przeważnie 18-19 groszy za litr benzyny, a w przypadku oleju napędowego nawet 7-8 groszy mniej.
Coraz wyższe podatki i państwowe opłaty za paliwo 
Warto zwrócić uwagę, że kwota podatków i opłat doliczanych do cen paliwa systematycznie rośnie. Co prawda koszt akcyzy w ciągu ostatnich 10 lat spadł o 5 groszy za litr w przypadku benzyny, lecz już dla oleju napędowego wzrósł o 10 groszy. W tym samym okresie czasu opłata paliwowa wzrosła o 7 groszy dla benzyny i o 9 groszy jeśli chodzi o olej napędowy. Z kolei opłatę emisyjną – jak już zostało wspomniane – wprowadzono w 2019 roku.
Niestabilne marże operatorów stacji benzynowych
Interesującym aspektem jest również średnia marża operatorów stacji benzynowych i jej zmiany w ostatnich latach. Przez pierwszą połowę tej dekady wynosiła ona przeważnie od 4 do 40 groszy na litrze. Natomiast od 2015 średnio zmalała o kilka groszy, w latach 2016-2018 nawet nie przekroczyła 30 gr, a przez kilka miesięcy w 2018 i 2019 nawet znajdowała się na ujemnym poziomie.
