Co jest jednym z największych koszmarów turysty, zwłaszcza w okresie wakacyjnym? Zdecydowanie napis “Delayed” lub co gorsza – “Cancelled” na tablicy odlotów, gdy wybiera się na urlop. W tym roku, ze względu na rekordowe obłożenie na lotniskach i liczne strajki, liczba takich sytuacji w Europie jest wyjątkowo wysoka.
Jednak w zamian za takie sytuacje często przysługuje nam odszkodowanie na podstawie prawa pasażerów linii lotniczych. Co w takich sytuacjach może otrzymać podróżująca osoba? Jakie prawa ma pasażer opóźnionego lub odwołanego lotu? Jak złożyć wniosek odszkodowanie oraz jakie warunki muszą być spełnione? Odpowiedzi na te pytania zostaną zaprezentowane poniżej:
Co przysługuje pasażerom za opóźniony lot? 
Wyżywienie i nocleg
Przy opóźnieniu wynoszącym minimum dwie godziny, linie lotnicze są zobowiązane do pokrycia kosztów wyżywienia, noclegu (w przypadku oczekiwania na lot w nocy) i innych świadczeń. Warunkiem uzyskania pieniędzy jest, podobnie jak w przypadku odwołania lotu, terminowe stawienie się do odprawy bagażowo-biletowej.
Jeśli jednak przewoźnik nie zapewni posiłków i napojów, a pasażerowie poniosą samodzielnie koszty, powinni zachować paragony bądź faktury, a następnie wysłać do linii lotniczej reklamację, domagając się zwrotu.
Co gdy lot się opóźni przynajmniej o 3 godziny?
Opóźnienie wynoszące 3 godziny i więcej powoduje, że pasażer ma prawo wystąpić o zwrot pełnych kosztów biletu oraz o odszkodowanie za opóźniony lot. Należy pamiętać, że opóźnienie lotu zależy nie od godziny wylotu, ale godziny przylotu na docelowe lotnisko. Zgodnie z wyrokiem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (sprawa C-425/13) za moment, w którym samolot dotarł do miejsca docelowego, uznaje się otwarcie przynajmniej jednych drzwi.
Kiedy nie przysługuje odszkodowanie?
Odszkodowanie nie przysługuje w sytuacji, kiedy opóźnienie lotu spowodowała siła wyższa, czyli na przykład ekstremalne warunki pogodowe czy klęska żywiołowa; lub wynika ono z przyczyn niezależnych od przewoźnika, czyli zamknięcia przestrzeni powietrznej czy strajku.
Linie lotnicze muszą jednak udowodnić wystąpienie nadzwyczajnych okoliczności, przedstawiając na przykład wyciągi z dzienników pokładowych lub sprawozdań dotyczących incydentów. Przewoźnik lotniczy powinien dostarczyć takie dowody właściwemu krajowemu organowi odpowiedzialnemu za egzekwowanie przepisów oraz zainteresowanym pasażerom, zgodnie z krajowymi przepisami o dostępie do dokumentów.
Warto również mieć świadomość, że nie wszystkie strajki zwalniają linię lotniczą z wypłaty odszkodowania. Wówczas trzeba dokonać indywidualnej oceny, biorąc pod uwagę charakter protestu, to, czy można było go przewidzieć, a następnie dokonać oceny na podstawie dostępnego orzecznictwa. 
Wysokość odszkodowania
Jakiej wysokości odszkodowanie wchodzi tutaj w grę? Jego wysokość kształtuje się następująco w zależności od długości trasy:
- 250 euro – dla wszystkich lotów o długości do 1500 kilometrów
- 400 euro – dla wszystkich lotów dłuższych niż 1500 kilometrów a mniejszych niż 3500 kilometrów, a jeżeli oba lotniska znajdują się na terenie Unii Europejskiej – także dla lotów powyżej 3500 kilometrów
- 600 euro – dla wszystkich innych lotów niż te określone powyżej (czyli dla lotów o długości powyżej 3500 kilometrów w sytuacji gdy przynajmniej jedno z lotnisk znajduje się poza terytorium Unii Europejskiej).
Co robić w przypadku odwołanego lotu?
Linie lotnicze zobowiązane są przepisami do znalezienia dla pasażera połączeń alternatywnych lub zwrócenia całości kosztów biletu lotniczego.
Co przysługuje pasażerowi w przypadku odwołania jego lotu? Oprócz zwrotu pieniędzy za lot lub bezpłatnego biletu na alternatywne połączenie, linie lotnicze muszą zapewnić pasażerowi wyżywienie oraz, jeśli wylot ma odbyć się w kolejnych dniach – nocleg.
Kiedy przysługuje odszkodowanie za odwołany lot? Takie odszkodowanie, zgodnie z przepisami unijnymi, należy się w każdym przypadku odwołania lotu, nawet jeśli przewoźnik zwrócił pieniądze za bilet lub skorzystaliśmy z połączenia alternatywnego. Jego wysokość wynosi 250, 400 lub 600 euro, w zależności od długości trasy, tak jak zostało to wyjaśnione powyżej.
Co istotne, odszkodowanie za odwołany lot można uzyskać także, jeśli pasażer został poinformowany o odwołaniu na krócej niż 14 dni przed planowanym czasem odlotu. To po stronie linii lotniczej leży obowiązek wykazania, że poinformowały pasażera osobiście o odwołaniu lotu, oraz podania daty, kiedy to zrobiły.
Kiedy odszkodowanie za odwołany lot się nie należy?
W przypadku odwołanego lotu pasażer nie otrzyma odszkodowania, gdy:
- Został powiadomiony o odwołaniu przynajmniej dwa tygodnie przed planowaną datą odlotu
- Zaproponowano mu optymalne warunki, czyli takie, które są najbardziej zbliżone do pierwotnego planu podróży.
Informację o odwołanym locie podróżny musi otrzymać od 14 do 7 dni przed planowym odlotem, a według nowej, optymalnej podróży zaproponowanej przez przewoźnika, musi on wyruszyć maksymalnie dwie godziny po czasie w jego początkowym planie, a dotrzeć na miejsce najwyżej cztery godziny później. W innym przypadku ma możliwość otrzymania odszkodowania.
Jak ubiegać się o odszkodowanie za opóźniony lub odwołany lot?
Jak już zostało wspomniane, każdego pasażera na terenie Unii Europejskiej chronią przepisy Rozporządzenia (WE) nr 261/2004. W celu uzyskania odszkodowania za opóźniony lot należy złożyć reklamację do przewoźnika lub biura podróży, u którego zarezerwował podróż. Wniosek o odszkodowanie można oczywiście złożyć to na własną rękę lub zgłosić roszczenie do kancelarii prawnej, która zajmie się sprawą kompleksowo, jednak pobierając przy tym prowizję z uzyskanego odszkodowania.
W składanej samodzielnie reklamacji dotyczącej opóźnienia lotu należy wskazać między innymi: dane lotu, oraz kwotę, której domaga się osoba występująca o wypłatę rekompensaty. Co ważne, zazwyczaj taki wniosek o odszkodowanie za odwołany lub opóźniony lot znajduje się już na stronie internetowej danej linii lotniczej. Taką reklamację możemy złożyć najpóźniej rok po zdarzeniu. 
Linie lotnicze mają 30 dni na rozpatrzenie złożonej przez pasażera reklamacji. Jeżeli przewoźnik nie odpowie we wskazanym czasie lub odmówi, konsument może zwrócić się do Rzecznika Praw Pasażerów lub do Europejskiego Centrum Konsumenckiego (jeżeli linia lotnicza jest zarejestrowana w innym kraju Unii Europejskiej) lub do organu NEB (Nadzoru nad Przestrzeganiem Praw Pasażera) z kraju, z którego zaplanowany był wylot odwołanego samolotu (w przypadku lotów odbywających się z innych lotnisk w UE).
