Każdy z nas, kto choć raz korzystał z bankowych usług kredytowych lub pożyczkowych, z pewnością spotkał się z takimi nazwami, jak BIK i BIG. Co prawda fonetycznie brzmią one niezwykle podobnie, a dodatkowo obie gromadzą dane o naszych zobowiązaniach, nietrudno więc je pomylić, lecz w praktyce oznaczają one dwie różne instytucje. Czym jest BIK a czym BIG? Jak działają od strony prawnej? Jakie są ich podobieństwa i różnice? Jakie dane znajdziemy w tych rejestrach i kto z nich korzysta? Na te wszystkie pytania, odpowiedzi zostaną udzielone poniżej:
BIK – co to jest?
BIK to Biuro Informacji Kredytowej, czyli instytucja, której głównym zadaniem jest gromadzenie informacji składających się na nasze historie kredytowe. Za każdym razem, gdy zaciągamy kredyt lub pożyczkę bądź poręczamy komuś zobowiązanie, dane trafiają do BIK-u. Nie ma znaczenia, ile pieniędzy pożyczamy i na jak długi okres. Co istotne, dane trafiają do BIK-u także wówczas, gdy decydujemy się na założenie karty kredytowej, uruchomienie limitu debetowego bądź wzięcie pożyczki gotówkowej.
BIK współpracuje z bankami, SKOK-ami oraz instytucjami pożyczkowymi na zasadzie wzajemności. Oznacza to, że usługodawca, który przekazuje twoje dane do BIK-u, ma również dostęp do naszej historii kredytowej. Na tej podstawie może ocenić, jak dotychczas radziliśmy sobie ze spłatą zobowiązań.
Biuro Informacji Kredytowej powstało w celu ułatwienia i obniżenia kosztów procesu wymiany informacji o kredytobiorcach. Zanim powstał BIK, banki wymieniały się takimi informacjami bezpośrednio.
BIG – co to jest?
BIG, czyli biuro informacji gospodarczej jest spółką prywatną, prowadzoną w formie przedsiębiorstwa. Z tego powodu w Polsce funkcjonuje obecnie aż sześć BIG-ów. Są nimi:
- Bisnode Międzynarodowe Biuro Informacji Gospodarczej
- BIG InfoMonitor
- Krajowe Biuro Informacji Gospodarczej (KBIG)
- Krajowy Rejestr Długów Biuro Informacji Gospodarczej
- ERIF Biuro Informacji Gospodarczej
- Krajowa Informacja Długów Telekomunikacyjnych Biuro Informacji Gospodarczej
BIG jest określany często jako “czarna lista”. Dlaczego? Do jego najważniejszych zadań należy bowiem gromadzenie, przechowywanie i udostępnianie informacji gospodarczych na temat dłużników. Jeśli naszych zaległości wynoszą minimum 200 złotych i spóźniamy się z ich spłatą co najmniej 60 dni, wierzyciel ma prawo umieścić nasze dane w BIG-u. W przypadku przedsiębiorców kwota zadłużenia upoważniająca do dokonania wpisu na “czarną listę” jest nieco wyższa i wynosi 500 złotych.
Z biurami instytucji gospodarczej współpracują nie tylko banki i SKOK-i, lecz także większość usługodawców, w tym dostawcy prądu, gazu, mediów, spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe. Negatywny wpis w BIG-u jest sygnałem, że nie wywiązujemy się ze swoich zobowiązań w terminie, dlatego, jeśli trafimy na “czarną listę”, możemy mieć problem z otrzymaniem kolejnej pożyczki, dokonaniem zakupów na raty lub podpisaniem umowy na telefon.
BIK i BIG – podstawy prawne
Zarówno BIK, jak i BIG-i są instytucjami, których działalność jest ściśle regulowana. Przepisy leżące u podstawy ich działalności wyznaczają podstawowe ramy ich funkcjonowania, ale przede wszystkim zasady gromadzenia i udostępniania danych.
W przypadku BIK-u są to przede wszystkim ustawa Prawo bankowe, Ustawa o ochronie danych osobowych i Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie szczegółowego zakresu danych podlegających wymianie pomiędzy instytucjami utworzonymi na podstawie przepisów prawa bankowego, a instytucjami pożyczkowymi i innymi podmiotami.
Podstawowymi regulacjami dla działania BIG-ów są Ustawa o udostępnianiu informacji gospodarczej i wymianie danych gospodarczych oraz, tak jak w przypadku BIK, Ustawa o ochronie danych osobowych.
Poza wymienionymi powyżej regulacjami istnieją inne przepisy powiązane. W niektórych kwestiach dopuszczają one korzystanie z danych zgromadzonych w BIK-u lub BIG-ach do oceny wiarygodności finansowej.
BIK i BIG – podobieństwa
Po pierwsze, zarówno BIK, jak i BIG pomagają bankom, firmom pożyczkowym i usługodawcom ocenić ryzyko związane z udzielaniem klientom kolejnych zobowiązań.
Po drugie, zaległości w spłacie kredytów trwające ponad 60 dni są w rozumieniu obu rodzajów biur informacją gospodarczą/kredytową i tego typu opóźnienia są odnotowywane w obu rejestrach. Dzieje się tak, ponieważ obie bazy współpracują z bankami, SKOK-ami oraz instytucjami pożyczkowymi.
Jedną z kluczowych podstaw prawnych działania zarówno BIK, jak i BIG jest Ustawa o ochronie danych osobowych.
Warto dodać, iż do danych zgromadzonych zarówno w BIK-u, jak i w BIG-ach mają dostęp również konsumenci. Każdy więc może pobrać raport na swój temat.
BIK i BIG – różnice
Zacznijmy od faktu, iż BIG, w przeciwieństwie do BIK, nie jest pojedynczą instytucją. W Polsce mamy do czynienia z sześcioma Biurami Informacji gospodarczej, są one prywatnymi spółkami prowadzonymi w formie przedsiębiorstwa.
Przejdźmy teraz od aspektów prawnych. Poza wspomnianą przed momentem Ustawą o ochronie danych osobowych, BIK działa na podstawie Ustawy Prawo bankowe i Rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie szczegółowego zakresu danych podlegających wymianie pomiędzy instytucjami utworzonymi na podstawie przepisów prawa bankowego, a instytucjami pożyczkowymi i innymi podmiotami. Natomiast podstawową regulacją dla działania BIG-ów jest Ustawa o udostępnianiu informacji gospodarczej i wymianie danych gospodarczych.
Ponadto, do Biur Informacji Gospodarczej dane mogą trafiać nie tylko z instytucji finansowych, jak w przypadku BIK-u, lecz także z przedsiębiorstw działających we wszystkich sektorach gospodarki, w tym od dostawców energii, firm telekomunikacyjnych i operatorów telewizji kablowej, jednostek samorządu terytorialnego, sądów oraz konsumentów.
Należy także mieć świadomość, iż do BIK-u trafiają dane o wszystkich czynnych zobowiązaniach kredytowych, od momentu udzielenia kredytu, aż do całkowitej spłaty. Przechowywanie danych po tym czasie uzależnione jest przede wszystkim od terminowości spłat. Nie ma tu znaczenia kwota zobowiązania, ponieważ inny jest cel przetwarzania. Dzięki danym gromadzonym w BIK-u tworzy się historia kredytowa. Możemy mieć też pewność, że jeśli braliśmy kredyt w banku, to informacja o tym, jak go spłacamy, pojawi się w BIK – ponieważ wszystkie banki korzystają z tego systemu. Warto wiedzieć, że 90% danych w BIK-u to dane pozytywne. Natomiast, do BIG-u trafiają wyłącznie dane dotyczące zaległości, których spłata opóźnia się minimum o 60 dni, wysokość należności wynosi minimum 200 złotych dla konsumentów i 500 złotych dla przedsiębiorców, a także upłynął miesiąc od wysłania przez przedsiębiorcę listem poleconym wezwania do zapłaty, zawierającego ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do BIG-u z podaniem nazwy i adresu danego biura.
Dodatkowo, dane o kredycie spłacanym nieterminowo widnieją w BIK-u przez 5 lat od czasu spłaty ostatniej raty. Jeśli po upływie 5 lat kredyt nadal jest widoczny w raporcie, bądź pożyczkobiorca chce mieć pewność co do tego, że nikt już go nie zobaczy, może również złożyć wniosek o usunięcie danych z BIK-u. Natomiast, w przypadku BIG-u, jeśli zobowiązanie zostanie spłacone w całości, wierzyciel który przekazał informację o długu do BIG-u musi ten wpis usunąć w ciągu 14 dni. Jeśli dług nie zostanie uregulowany, dane o nim będą przetwarzane przez BIG przez 6 lat w przypadku konsumentów i 10 lat w przypadku przedsiębiorców. Po tym czasie BIG musi dane usunąć.
Podstawową zasadą działania Biura Informacji Kredytowej jest zasada wzajemności. Oznacza to, że w głównej mierze z danych zgromadzonych w BIK-u korzystają podmioty, które dane do BIK-u przekazują. Co więcej, w przypadku banków i SKOK-ów nie jest wymagana zgoda sprawdzanej osoby, ponieważ zarówno w przypadku nowego wniosku kredytowego, jak i monitorowania stanu już udzielonego kredytu, pobieranie danych związane jest z wykonywaniem czynności bankowych. Natomiast, z danych Biur Informacji Gospodarczej mogą korzystać przedsiębiorstwa, instytucje, jednostki samorządu terytorialnego i konsumenci, którzy zawarli z BIG umowę. W przypadku sprawdzenia danych o konsumencie niezbędne jest posiadanie jego zgody.
BIK a BIG – podsumowanie
Jak więc widzimy, BIK oraz BIG to dwie odmienne, samodzielnie funkcjonujące instytucje. Różnice w ich działaniu są niezwykle znaczące, warto więc zdawać sobie sprawę co oznaczają te skróty oraz czym charakteryzuje się każdy z tych rejestrów. Należy mieć także świadomość, iż instytucje finansowe biorą pod uwagę zazwyczaj zarówno wpisy w BIK-u, jak i w BIG-u. Jeżeli wnioskodawca posiada negatywne wpisy w jednej z tych baz, może mieć poważny problem z otrzymaniem kredytu lub pożyczki.
