Przemoc i agresja towarzyszą ludziom od czasów prehistorycznych. Często wydaje nam się, że są problemem przede wszystkim mniej rozwiniętych cywilizacji. To nieprawda, ponieważ na co dzień możemy mieć do czynienia z aktami przemocy i agresywnym zachowaniem nawet w bardzo dobrze rozwiniętym społeczeństwie. Przedstawiciele niektórych zawodów są w szczególności na nie narażeni. Jakie stanowiska pracy uznawane są za zawody wysokiego ryzyka?
Przemoc i agresja w pracy
W nowoczesnych społeczeństwach przemoc i agresja jest coraz bardziej widocznym problemem. Środki masowego przekazu znacznie częściej informują o przypadkach przemocy i najróżniejszych agresywnych zachowaniach. Jednak czasem mylnie wydaje nam się, że tego typu sytuacje mają miejsce przede wszystkim w mniej rozwiniętych cywilizacyjnie częściach świata. Jednak to tylko pozory w bardzo nowoczesnych społeczeństwach także dochodzi do aktów agresji.
Przemoc towarzyszy ludziom od czasów prehistorii. Aktualnie jest coraz częściej uznawana za problem zdrowia społecznego. Przemoc w środowisku pracy jest brutalnym działaniem, które ktoś stosuje, aby narzucić innym swoją wolę lub wymusić coś na kimś. Przemoc to także nadużywanie władzy lub siły fizycznej do osiągnięcia jakichś celów. Ponadto przemoc to również:
- Nieprzestrzeganie praw obywatelskich, pogwałcenie prawa, rozbój, rabunek, stosowanie terroru.
- Prześladowanie, szykanowanie, nękanie, dyskryminowanie, gnębienie — w środowisku pracy możemy między innymi spotkać się z mobbingiem.
Warto rozróżnić pojęcie przemocy i agresji, ponieważ nie są one tożsame. Agresja dotyczy przypadków ekstremalnych przemocy oraz ciężkich urazów fizycznych będącymi wynikiem przemocy. Stosowane jest również określenie molestowania, rozumiane jako akt przemocy psychicznej. Niektóre zawody są dużo bardziej narażone na zachowania agresywne. W jakich pracach najczęściej możemy spotkać się z przemocą? Zdecydowanie najgorzej pod tym względem mają żołnierze, policjanci i ochroniarze.
Zawody wysokiego ryzyka
Niezależnie od tego, czym zawodowo się zajmujemy, w każdej branży możemy mieć do czynienia z zachowaniami agresywnymi. Jednak w szczególności na przemoc narażeni są policjanci, żołnierze i ochroniarze. Głównym czynnikiem, który ma na to wpływ, jest posiadanie pewnych atrybutów, które kojarzone są z przemocą i agresją. Badania dowodzą, że jeśli dana osoba tylko zobaczy broń palną, ma większą tendencję do zachowań agresywnych. Ponadto w niektórych zawodach pracownicy mają częsty kontakt z ludźmi wystawionymi na czynniki sprzyjające zachowaniom agresywnym. Do takich zalicza się osoby doświadczające bólu, osoby pod wpływem alkoholu lub innych używek, czynnikiem wywołującym agresję może być także przebywanie w zamkniętym i gorącym pomieszczeniu. Właśnie to sprawia, że strażnicy miejscy, a nawet lekarze pracujący na izbie przyjęć także są narażeni na akty przemocy.
Przede wszystkim badana jest agresja pochodząca z zewnątrz organizacji. Dokładniej pod uwagę bierze się zawody, w których w miejscu pracy mamy do czynienia z agresją ze strony klientów, petentów, pacjentów, osób współpracujących z firmą. Brana jest także pod uwagę agresja wynikająca z zamiarów przestępczych, czyli takich jak rabunek. Z agresją często spotykają się także osoby pracujące na poczcie lub pracownicy transportu oraz pielęgniarki. Czy przemoc to tylko ataki fizyczne? Wbrew pozorom częściej możemy spotkać się z innymi rodzajami agresji.
Przemoc to nie tylko ataki fizyczne
Przemoc i agresja przede wszystkim kojarzy nam się z bójkami i atakami, które mają wyrządzić szkody i urazy fizyczne. Jednak znacznie częściej przedstawiciele poszczególnych zawodów spotykają się z agresją werbalną. Tego typu ataki agresji to między innymi krzyk i podniesiony głos, pogróżki słowne, znieważanie słowne w obecności pasażera, klienta bądź pacjenta. Ponadto akty agresji to również szantaż, atak fizyczny i napad. Nie każdy zdaje sobie sprawę, że przemoc psychiczna jest równie szkodliwa, jak urazy fizyczne.
Przemoc towarzyszy nam od prehistorii jednak nie powinniśmy przechodzić obok zachowań agresywnych obojętnie. Warto na nie spojrzeć wielopłaszczyznowo. U ofiar przemocy możemy spotkać się z wieloma konsekwencjami natury fizycznej i psychicznej. Jednym z pierwszych i najbardziej zauważalnych reakcji jest stres, który może negatywnie odbić się na zdrowiu. Osoby, które długotrwale są wystawione na stres, zaczynają mieć problemy z koncentracją, z czasem mogą pojawić się stany lękowe i problemy ze snem. W konsekwencji osoby doświadczające przemocy mogą mieć długotrwale obniżone samopoczucie oraz lęk przed pójściem do pracy.
Agresja i przemoc ma także inne negatywne skutki. Źle wpływa na relacje w zespole. Osoby doświadczające przemocy przestają mieć motywację do pracy. Efekty wykonywanych zadań są gorsze, a dodatkowo przestają być lojalne wobec pracodawcy. W zawodach, w których pracownicy są narażeni na stres wywołany przemocą, powinny być stosowane odpowiednie środki zaradcze. Warto pamiętać, że firma dużo traci, jeżeli jej pracownicy doświadczają zachowań agresywnych. Często w tego typu przedsiębiorstwach ofiary przemocy znacznie częściej chodzą na zwolnienia lekarskie, popełniają więcej błędów, a rotacja pracowników jest wysoka. W wyniku tego konieczne jest inwestowanie w kolejne szkolenia dla nowych osób.
Przemoc w środowisku pracy to spory problem
W mediach znacznie częściej możemy usłyszeć o zachowaniach agresywnych i aktach przemocy. Czasem wydaje nam się, że przemoc jest przede wszystkim problemem mniej rozwiniętych cywilizacji. Nic podobnego, ponieważ z przemocą mamy do czynienia od czasów prehistorii, a aktualnie jest uważana za problem zdrowia społecznego. Natomiast agresja dotyczy przypadków ekstremalnych przemocy oraz ciężkich urazów fizycznych będącymi wynikiem przemocy.
Przedstawiciele niektórych zawodów wyjątkowo często mają do czynienia z zachowaniami agresywnymi. Do zawodów wysokiego ryzyka zalicza się przede wszystkim policjantów, żołnierzy oraz ochroniarzy. Z badań wynika, że zachowania agresywne mogą wywołać niektóre bodźce, takie jak widok broni palnej. Ponadto z zachowaniami agresywnymi mogą zetknąć się także pracownicy, którzy mają częsty kontakt z ludźmi wystawionymi na czynniki sprzyjające zachowaniom agresywnym.
Przemoc może mieć różne oblicza i nie są nią jedynie ataki, które mają na celu wyrządzenie szkody fizycznej. Znacznie częściej możemy spotkać się z aktami agresji werbalnej, do których zalicza się między innymi krzyk, podniesiony ton głosu, wyzwiska, pogróżki słowne, znieważanie słowne w obecności pasażera, klienta bądź pacjenta.
Osoby doświadczające przemocy w miejscu pracy mogą długotrwale zmagać się ze stresem, który prowadzi między innymi do braku koncentracji, problemów ze snem, lęków. W efekcie pracownicy są mniej wydajni i popełniają więcej błędów. Ponadto częściej korzystają z L4. Zachowania agresywne niestety nadal są sporym problemem w wielu branżach.
